Tag: provocatievetherapie

We zijn bij een overheidsorganisatie in het noorden van het land. Veronique komt de coachsalon binnen. Een verzorgde en vermoeid uitziende vrouw.

M: Hai Veronique, welkom welkom. Hoe zit je hier? De klok loopt! 15 minuten. Hoe zit je hier.
V: [strak gezicht] Gespannen…
M: Goed zo! Daar zijn we gek op. Net als spannende films met een cliffhanger.
V: [nerveuzig] Ik weet niet wat er gaat gebeuren.
A: Dus jouw probleem is dat je alles onder controle wilt hebben. Toch?
V: [verbaasd]
A: En wat gebeurt er als je dat loslaat?
V: [onzekere lach] Weet ik niet, dat doe ik nooit!
A: Dan heb je wel een echt probleem. Hebben we oplossing voor….
M: Wat heb je een mooi pak aan eigenlijk.
V: [opgelucht] dank je!
M: Heb je goed over nagedacht toch? Voordat je het aantrok? Speciale dag, speciaal pak.
V: Nee, dat heb ik zo gepakt….
A: [doorkruist] Geinig, je pak gepakt. Pak je pakje.
V: [in de war, kijkt in de spiegel naar Arno dan weer Martijn] euhh, ja?
A: Dus je kunt het wel……gewoon iets pakken zonder de controle los te laten. Knap eigenlijk.
M: Wat is eigenlijk het probleem?
V: Ik worstel wel eens met een rol.
M: [schiet in de lach] Ik zie het helemaal voor me? Jij, Veronique worstelt met een rol
A: [guitig, tikje tegen been] Ben jij dan van bovenop of onderop!
V: [harde lach] bovenop natuurlijk!
M: En met welke rol worstel jij dan eigenlijk?
V: De adviseursrol, als mijn advies niet wordt opgevolgd. En dat ik vervolgens later wel de consequenties voor mijn voeten krijg..
M: Dan adviseer je niet duidelijk genoeg.
V: Ik adviseer als expert op mijn vakgebied, en leg ook uit wat de gevolgen kunnen zijn van andere keuzes. Tja, als ze dan niet luisteren…..
M: Precies! Dus wat is dan jouw probleem?
V: Dat ik tóch de schuld krijg, daar baal ik van! Dan moeten ze ook de integrale verantwoordelijkheid pakken…
A: Integrale verantwoordelijkheid? Is dat een managementterm? Klinkt lekker duidelijk…
V: Ja, dat betekent als een directeur dan de keuze maakt, hij ook de consequenties durft te dragen…
A: Tja…..maar die redt zijn hachje toch? Dus wel de lusten, niet de lasten..
V: Maar dat is toch niet eerlijk?!!!
M: Lieve Veronique, als je bij zo’n grote organisatie werkt als jij, dan is het niet altijd eerlijk….dat duurt te lang. Ze zeggen wel het langst…..
V:[brede lach] En de directeur wil natuurlijk snel scoren!
M: Precies!
V: Dus geven ze mij de schuld…
M: En terecht! Als deze Knipbeurt niet goed uitpakt, geven we jou gewoon de schuld.
V: [lacht] Maar daar kan ik toch niets aan doen?!
M: Wel! Dan geef je de verkeerde antwoorden, jouw schuld!
V: Sodemieter op! Ik doe gewoon wat ik denk dat goed is, dat is dan toch niet mijn schuld?!
A: Hoe doen ze dat eigenlijk? Ik vind ook, je mag een gegeven schuld niet in de bek kijken!
V: [glimlacht] euhhh
A: Weet je, als ze je de schuld geven, geven ze je dan echt iets? Wordt er iets overhandigd? Dan hou je toch gewoon je handen op de rug en valt die schuld lekker op de grond kapot.
V: Wat bedoel je?
A: Gewoon, je neemt de schuld gewoon niet aan! Ik hoef em niet, de schuld. Beste directeur, hou em lekker zelf. Dat noemen we integrale verantwoordelijkheid hier!
V: [schiet in de lach]. Ja! Dat ga ik doen! Waarom accepteer ik de schuld eigenlijk. Ik neem hem gewoon niet aan!
M: Juist! Beste directeur, fijn dat je me de schuld geeft……maar weet je, ik hoef em niet!
V: [harde lach] Ik zie het helemaal voor me, heerlijk! Wat suf eigenlijk dat ik de schuld aanneem. Dat ga ik gewoon niet meer doen!
A: Je zit nu in de schuldsanering! Je ruimt alle schulden op! De directeur is schuldeiser, maar jij zit in de schuldsanering. Dus je saneert de huidige schulden en je maakt geen nieuwe meer!
V: [lacht hard] Ja! Ik neem gewoon geen nieuwe schulden meer op me. Ik maak duidelijk dat mijn advies goed is, hij ermee doet wat hij wil, en vervolgens ook de consequenties draagt. En achteraf bij mij aankomen is er niet meer bij!
M: Zeg dat nog eens:
V: IK NEEM GEEN NIEUWE SCHULDEN OP ME. MIJN ADVIES IS GOED. HIJ DRAAGT DE CONSEQUENTIES EN BASTA!

We zijn bij een zorginstelling, Wytze komt binnen, hij heeft schouders waar je u tegen zegt!

M: Zo Wytze ga je naar de sportschool of zo?! Brede schouders man!
W: ([acht] Nee, maar ik draag wel veel zorg voor anderen.
M: Kijk, dat is mooi, scheelt ook weer een duur sportschoolabonnement. Bovendien ben je hier op de juiste plek, je werkt tenslotte in de zorg. Dus lijkt me logisch.
A: Even voor mij beeld: wat voor zorgen draag jij dan allemaal?
W: Veel zorg voor mijn vrouw, die zit tegen burn-out aan, we hebben ook een huilbaby gehad en …..
A: Die heb je dus weggedaan begrijp ik?
W: [verbaasd] Eh, wat bedoel je?
A: Je zegt, we hebben een huilbaby gehad. Dus niet meer. Marktplaats?
W: [lacht] Nee, tuurlijk niet! Ze huilt gewoon niet meer zoveel, daarnaast ben ik meer gaan werken zodat mijn vrouw meer ruimte heeft…
M: Ja, maar dat is eigenlijk heel gewoon toch? Zo hoort het ook; Jij bent een man. Tegenwoordig wordt er wel een beeld gecreëerd dat een man zacht moet zijn, empathie moet tonen, maar dat is natuurlijk gelul allemaal! Je moet gewoon dragen, veel lasten dragen!
W: Ja, dat is misschien wel zo, maar het is vermoeiend!
A: Ja, wat dacht jij dan? Je bent gewoon zover afgegleden en denkt dat je yoga nodig hebt of zo zeker?
W: [vrolijk]Dat heb ik ook gedaan!
M: Hielp het?
W: Was wel lekker..
M: Net als fastfood: het is wel even lekker, maar daarna heb je weer trek. En nu zit je ondanks je yoga toch weer hier.
A: Eigenlijk zit je gewoon te zeuren. Jouw vrouw heeft bijna een burn-out, jij niet dus. De huilbaby is gestopt met huilen. Dus er is weer heel veel ruimte om meer te dragen. Anders blijven jouw schouders niet zo getraind. Heb je niet nog een zieke vader of moeder, of kun je geen vrijwilligerswerk erbij doen?
W: Ik heb serieus gedacht om als vrijwilliger in een hospice te gaan werken.
A: Lijkt me een goed plan! Je hebt immers ruimte zat. Anders wordt het niets met jou. Hoeveel dagen wil je dat gaan doen? Minimaal één per week lijkt me toch?
W: Nou, ik dacht meer aan één in de twee weken.
M: Dat lijkt me weinig, maar vooruit.
A: En jouw vrouw redt zichzelf heus wel. Jij ontlast haar veel te veel. Doet zij wel iets in huis? Boodschappen, poetsen, wasjes draaien?
W: Dat deed ze wel, maar ze is nu zo moe na haar werk, ze trekt het niet meer.
A: Er is onderzoek gedaan naar de geslepenheid van jonge moeders…..er komt een hormoon vrij waardoor ze zo geniepig worden en de vermoeidheid veinzen en gebruiken om de man onder druk te zetten. Verschrikkelijk! Wist je dat niet?!
W: [oprecht verbaasd]….echt?!
M: Jep
W: Maar hoe werkt….
A: En zeker als de man een sterk uiterlijk heeft is het effect op de vrouw nog groter. Het worden bijna hulpeloze wezens….
W: [barst in lachen uit] ….soms ligt Liesbeth inderdaad heel zielig op de bank, het zou maar zo kunnen!
M: Feitelijk juist! Onderzocht en veel over gepubliceerd. Dat je het niet gelezen hebt…

A: Dus wat is ook alweer het probleem?
W: Ik wil meer tijd voor mezelf
M: Nou, daar geloof ik niets van
W: [geïrriteerd verbaasd] Hoezo?
M: Nou, je hebt jezelf net als een echte werkezel omschreven, een doorpakker. Als jij echt wat meer voor zelf wilt, dan had je dat allang geregeld!
A: Wees eerlijk, je bent gewoon een watje en je laat je leven van je afpakken door een geniepige vrouw!
W: [lachend] Dat onderzoek zal wel; Liesbeth is een schat. Maar ik zeg misschien wat te laat dat ik iets voor mezelf wil
M:  Te laat? Volgens mij kan je het helemaal niet. En ook veel te onduidelijk.
A: Sla je wel eens met je vuist op tafel thuis?
W: Nee, sterker nog: Liesbeth zegt met regelmaat ‘ga eens wat voor jezelf doen’
M: Oh, dus je bent ook nog stronteigenwijs
A: [pakt zijn telefoon] Wat is het nummer van je Liesbeth, we gaan haar gelijk bellen.
W: [geschrokken]…nou, dat hoeft ook weer niet. Ik kan het wel zelf
A: Geen sprake van! Wat is haar nummer?
W: [pakt aarzelend zijn telefoon] ……..Ja, het moet niet gekker worden! Ik ga gewoon meer tijd voor mezelf regelen. Ze redt zich ook wel, dat zie ik wel maar het is….

W: Ik realiseer me nu dat ik echt veel te bezorgd ben…..
A: Dus?
W Ik ga over drie weken een weekend weg met mijn beste vriend. Dat lag al in de planning, maar ik wilde Liesbeth met Myrthe niet alleen laten.
A: Gelijk een heel weekend!! [knipoog] Rustig aan Wytze?
M: En ga je dat dan eerst voorleggen aan je vrouw?
Wyzte: uhh, wel overleggen…..maar ik ga het zeker doen!

Rinus komt de coachsalon binnen, een beleefde en nette man. Hij draagt rode trui met v-hals, daaronder polo en nette spijkerbroek.

M: Hi Rinus, als ik jou zo zie kan ik me bijna niet voorstellen dat JIJ een probleem hebt. Je ziet er echt keurig uit, stelt je beleefd voor en bent attent richting ons; heerlijk. De ideale schoonzoon!
R: Nou, ja, dat ben ik eigenlijk wel een beetje.
M: Ja precies, altijd netjes op tijd, spreekt met twee woorden en houdt het vooral gezellig. Niet teveel eigen identiteit of eigen wil. Een beetje gewone man toch? Maatje 42, denk ik?
R: [lacht schaapachtig] tja, ook dat nog..
M: Dus Rinus, je bent een ideale schoonzoon, een gewone man. Dat lijkt me een heel overzichtelijk leven. Geen probleem toch?
R: Tja, misschien ben ik wel een beetje te makkelijk.
M: Dat is geen probleem, dat is een gave! Je staat niemand in de weg, houdt je netjes aan de maximumsnelheid en zorgt dus geen overlast voor anderen. Er zouden meer mensen zoals jij moeten zijn, dan waren er veel minder conflicten…
R: Maar ik ben echt veel te makkelijk…ik
A: [lacht] Dus jij laat continu over je heen lopen
R: Nou, nee, maar, ik vind het lastig om…
A: [hand op schouder met lach] Precies, je bent een NOBODY!
R: [bedeesd] Nou dat gaat wel ver…
A: [plagerig] Jij gaat nooit ergens voor staan nobody!
R: [weifelend] Niet!
A: Wanneer ging je voor het laatst ergens voor staan?
R: Nou, bijna dagelijks
A: Ok, waar ben je maandag voor gaan staan?
R: Euhh
A: En dinsdag?
R: ik..
A: [praat bewust door hem heen]. En woensdag? Zie je wel, je bent echt een nobody, je zegt dat je dagelijks voor iets gaat staan, en dat is niet zo. Dus je bent ook nog onbetrouwbaar….Jij bent helemaal niemand Rinus! [met grote lach en aanraking van Kees]. Ik kan ineens ook door je heen kijken, je wordt een beetje doorzichtig. Je bent echt een NO BODY, géén lichaam. Geinig!

Rinus kijkt ons aan via de spiegel en valt stil. We houden onze mond en wachten. Het borrelt bij Rinus. Hij haalt diep adem en vertelt.

R: Vroeger werd ik op school gepest, ik droeg een bril en was een beetje bedachtzaam. Mijn klasgenoten zagen me niet staan. Mijn roepnaam is Pope. Op de basisschool was er een juf die de naam Pope belachelijk maakte, mijn tweede naam is Rinus. Vanaf dat moment ben ik die gaan gebruiken. Toen ik op mijn twaalfde ging verhuizen naar Amsterdam had ik een Brabantse tongval, ik leerde Amsterdams praten omdat ik werd uitgelachen….[Rinus kijkt me aan alsof hij het ineens helemaal ziet. Hij lijkt geschokt]

R: Jeetje mannen. Ik realiseer me ineens hoeveel ik me altijd heb aangepast…pff dit is best heftig.

M: Jij hebt letterlijk jouw authentieke zelf losgelaten ter bescherming. Jouw patroon is aanpassen en onzichtbaar worden in de groep. Hiermee ben je jouw eigenheid kwijtgeraakt en daardoor heb je je eigen ruimte, die nodig hebt, weggegeven.

R: Toen je zei dat je door me heen kon kijken, was het net alsof ik terugging naar mijn lagere schooltijd. Het aanpassen aan mijn omgeving heeft me echt veel gebracht, maar het is wel doorgeschoten.
A: [Knipoog en schopje tegen voet] Tja, maar eens een nobody, altijd een nobody Rinus! Ga nu alsjeblieft geen karakter tonen, dat lijkt me echt….
R: [enorme opluchting en lach breekt door] Dat zullen we nog wel eens zien! Ik zal eens…
A: Rinus, kruip alsjeblieft weer in je schulp, je bent nu gewoon de ideale schoonzoon geworden. Af en toe moet je wat rommel opruimen voor een ander, vegen anderen de vloer met je aan….maar dat is beter!
R: Ik snap wat je zegt Arno, maar ik krijg toch echt zin om meer mijn eigen dingen te gaan oppakken!!

M tegen A: O god Arno, we hebben er weer één….dat wordt met 150km per uur naar huis, buiten de lijntjes kleuren met alle gevolgen van dien. Zo meteen gaat hij zichzelf nog Pope noemen!
A: En Vaticaanstad wonen!!!

Er wordt gelachen en Rinus lijkt een stuk lichter.

R: [opgelucht en lachend] Ja, ja mannen. Ik heb het hier wel gezien! Ik bedank jullie voor dit inzicht en ik ga eens iets leuks verzinnen dat IK ga doen voor MIJZELF!

We zijn bij een organisatie in de financiële sector. Bram komt de coachsalon binnen. Een veertiger met een verzorgd en hip uiterlijk.

M: Wat is jouw probleem?
B: Nou, eigenlijk heb ik niet echt een probleem.  Ik werd getriggerd om hier te komen vanwege het feit dat ik niet weet wat ik wil.
M: Geen probleem dus. Dat zie ik ook aan je. Hier komt wel even iemand binnen! Mooi en gedurfd gekleed. Maar hij weet niet wat hij wil, minor detail!
B: [luchtig] Dat is puur uiterlijke schijn.
M: Maar wat is dán het probleem?
B: Dat ik niet weet wat ik wil.
M: Wel?!
B: Nee, niet
M: Ik bedoel is dat nu ineens wél het probleem?!
B: Ik woon in Leeuwarden en werk in Zwolle, ik mis een uitdaging ofzo.
A: Ja, dan snap ik het ineens helemaal…mensen die iedere dag van Leeuwarden naar Zwolle rijden staan erom bekend dat ze niet weten wat ze willen!
M: Dus je wilt eigenlijk weg bij deze werkgever toch?
B: Nou ja..
A: Martijn, dat weet hij natuurlijk niet! Hij weet niet wat hij wil zegt ie net…
M: Weggaan is wel een uitdaging, doe je dat toch? Twee problemen in één keer opgelost. Geen dagelijkse sleur in de auto en uitdaging om nieuwe baan te vinden.
A: Ik vind het een goed plan, doen Bart!
B: Dat weet ik niet, durf ik denk ik niet.
M: Jij hebt écht een probleem Bart.
B: Veel mensen kunnen duidelijk vertellen wat ze doen en ik….euhh…tja..ik
A: Bart, vertel ZO DUIDELIJK MOGELIJK wat jij doet.
B: Dat is lastig, ik euhh, ik doe…euhh….nou, ik haal cijfers binnen, die vergelijk ik dan met andere cijfers en daar euh, maak ik dan mannetjes van….[Bart is onrustig en kijkt besmuikt].
A: [schopje tegen voet Bart en glimlach] Dus jij haalt cijfers binnen, die vergelijk je met andere cijfers en daar maak je dan mannetjes van! Lijkt me superduidelijk Bart! Wie zou dat nu niet snappen!
B: Ik personifieer die cijfers dan.
A: [vrolijk] Jaaa, precies…helemaal helder lijkt me. Leuke baan! Dan ben jij dus cijferpersonificator.
B: Nee, ik werk op de afdeling uitvalanalyse als coördinator en analist.
A: Wow, veel concreter kan bijna niet. Lijkt me écht heel gaaf werk.
B: Ja, maar wat zegt dat nou, dat wat ik doe. Dat is toch heel vaag?
M: [enthousiast] Helemaal niet. Super helder en duidelijk! Wat is nu eigenlijk nog het probleem? Op de Zuidas in Amsterdam werken ook heel veel mensen die dit soort relevant en betekenisvol werk doen. Allemaal mensen die mannetjes én vrouwtjes maken van cijfers….of doe jij alleen mannetjes?
B: Nee, ik …..pffff. Jezus jongens, dat is toch geen baan. Dit voegt toch niets toe? Wie zit hier nu te wachten op dit soort informatie man……
[Wij houden onze mond maar even]

M: Wil jij je die vraag écht stellen? Of je betekenisvol werk doet? Dan is het antwoord natuurlijk wel duidelijk…
B: Ehmm…dat is wel een leuke vraag?
A: [plechtige stem] Dames en heren, welkom op de uitvaart van Bart. Hij reisde zijn hele leven tussen Leeuwarden en Zwolle voor zijn passie, mannetjes maken van cijfers!
B: [schiet in de lach] Jongens, hou op…pfff. Dit gaat nergens over!
M: Hoe lang maak je eigenlijk al mannetjes van cijfers?
B: Nu zo’n vijf jaar ongeveer..
M: Djezus, hoeveel mannetjes heb je dan al wel niet gemaakt?. En waar zijn die mannetjes dan allemaal? Lopen die hier door het gebouw?
B: Ok jongens, duidelijk, mijn werk slaat helemaal NERGENS OP…
A: Bart, niet te hard van stapel lopen…..ik vind het echt mooi, weet je, dat jíj dít doet! Als jij dit niet zou doen dan…
B: Hou op mannen! Het is me nu echt wel duidelijk dat ik zelf niet tevreden ben over de betekenis van mijn job! Ich bin ein Cijferpersonificator!! [grote lach]

M:[serieuze blik]. Ja, lach maar Bart. Maar wat nu? Nu heb je pas echt een probleem!
A: Ja, dat is eigenlijk wel zo, en het is onze schuld. Dit willen we natuurlijk niet op ons geweten hebben Bart. Ik zou gewoon…hoe oud ben je eigenlijk?
B: zevenenveertig.
A: Nog gewoon ongeveer vijftien jaar mannetjes van cijfers maken, rustig naar je pensioen. Want anders moet je écht iets veranderen….en wij weten allebei Bart, dat is geen goed idee, toch?!

B: [ferm] Dit kan zo niet langer, ik ga een andere baan zoeken..
M: Maar toen je binnenkwam had je geen probleem en nu….
B:[lacht hard] Ik heb het nooit zo duidelijk durven zeggen, maar het is echt genoeg. Ik ga op zoek naar iets anders….

A: [samenzweerderig tegen Martijn]…zeg Martijn, zijn we hiertegen eigenlijk verzekerd? Dan mensen zomaar roekeloze acties ondernemen? Zijn wij er dan verantwoordelijk voor?
B: [lacht] Ik weet jullie te vinden jongens…

Heidi komt de coachsalon binnen. We zijn bij een grote verzekeraar in Den Haag. Een bedachtzame en beetje degelijk uiterlijk. Wij leggen uit wat we doen, maar het is haar niet helemaal duidelijk…

M: Heidi, zullen we beginnen of heb je nog vragen?
H: [beetje schuchter] Ja, gaan jullie mij écht knippen?
M: [lach] Uiteraard als jíj dat wilt, meestal durven klanten het niet aan….maar het kan zeker! Wat voor coupe had je in gedachten?
H: [verlegen lach] nou, liever niet dan….
A: [leunt naar voren en pakt de tondeuse] Geen coupe? Dus helemaal kaal??
H: [schrikt en lacht]. NEE, blijf maar van mijn haar af…
M: Oke, je houdt dus niet van uitdagingen, dan we blijven van jouw haar af, en knippen alleen het  probleem weg. Wat is jouw probleem?
H: Ik wil een klein stapje verder in mijn carrière.
M: Oh, gelukkig, een klein stapje, dus geen grote stap. Grote stappen zijn vaak een probleem, kleine niet. Wat is dan het probleem?
H: Er zijn hier nog weinig mogelijkheden die ik leuk vind.
M: Weinig mogelijkheden hier, zeg je? Dan is het helder toch? Tijd om te verkassen! WIk zie geen probleem, jij?
H: Nou, ik……
A: Wat voor werk doe jij eigenlijk bij dit bedrijf?
H: Ik voorzie ketenpartners van informatie.
A: Zo zo, jij voorziet ketenpartners van informatie. Dat klinkt wel als een sleutelrol binnen de gehele keten, super belangrijk! Zonder jou geen keten!
H: [glimlacht] Ik wil graag terug naar een substantiëlere rol in het strafrecht, daar wil ik meer in betekenen.
A: [lacht onder de indruk]  Wow! Een substantiëlere rol in het strafrecht!!! En dat is een stap terug?? Dan doe je dat toch? Wat is het probleem dan?
H: [lacht] Er zijn hier gewoon heel weinig kansen daarvoor.
A: [versnelt tempo] Dat is een feit toch?
H: Ja?!
A: Dus je gaat weg bij deze enorme verzekeraar. Ik snap wel dat er bij zo’n groot bedrijf weinig kansen zijn. Logisch!
H: euhh
A: Dus wat wordt het?
M: [versnelt nogmaals] Waarom wil je NU veranderen en niet over drie jaar bijvoorbeeld?
H: Mijn leeftijd speelt een rol.
M: Je bent nog te jong? Alle tijd toch?
H: [lacht hard]. Nee te OUD! Ik ben bijna vijftig.
A: Ik zie het jou toch doen, een substantiëlere rol in het strafrecht, dat is echt jouw passie!! En ook zo lekker concreet. Echte passie toch?
H: [timide] een klein beetje wel.
M: Dus OF je blijft doen wat je deed, er zijn hier immers geen kansen OF je gaat de grote boze buitenwereld in!
A: Ben je daar wel eens geweest?
H: Nou, ik werk hier al zeventien jaar. Daarvoor werkte….
M: [Onderbreekt en met zachte melodieuze stem]. Maar lieve Heidi, zeventien jaar geleden was de wereld hierbuiten heel anders, toen waren mensen nog veel liever en betrouwbaarder. Het tempo daarbuiten is gigantisch, collegialiteit is ver te zoeken, het is ellebogenwerk en uitermate onzeker.
H: Ik wil ook niet naar heel commerciële omgevingen….
A: Martijn, ben jij de laatste jaren wel buiten geweest?
M: Ja, niet normaal. Vroeger was het nog gemoedelijk, iedereen groette elkaar op straat! Heel veilig ook! Maar nu… iedereen moet continu achterom kijken.
A: Echt!?
M: Als ik Heidi zou zijn, zou ik lekker blijven….wees blij, hier kan je niets gebeuren, vast contract, ik zou het wel weten.
A: Heidi, hoor je dat? Martijn zegt dus gewoon blijven.
H: [in de war] Daar is op zich niets mis mee, maar het moet wel leuker…
A: Ok, maar wat doe JIJ er zelf aan?
H: Ik ben laatste half jaar best actief, meld me aan voor leuke klussen.
A: En lukt dat?
H: Soms wel en soms niet. Er zijn omstandigheden waardoor het niet lukt, teamleden zijn uitgevallen, neem ik hun werk over, het is heel druk. Dus voor de leuke klussen heb ik weinig ruimte.
A: Feit toch?
H: Ja, maar….
M: [onderbreekt, pakt haar hand en kijkt guitig] Zeg Heidi, ik zit nu een tijdje naast je. Je straalt niet echt uit, dat je er echt voor gaat. Je hebt de bril er wel voor. Maar het is een beetje gelaten en beetje sloom toch?
H: [Na een bedachtzame stilte] Dat is niet de bedoeling.
M: Nee, maar dat is wat jouw collega’s er wel van maken natuurlijk.
H: Is mijn houding niet goed?
A: Hoe kom jij binnen voor nieuwe opdrachten.
H: Er gaat hier veel via de mail.
A: Ah, dus jij gaat via de mail naar binnen. Heel persoonlijk!
H: Ik probeer wel een andere toon te vinden…
A: Weet je bij wie je moet zijn voor nieuwe leuke klussen?
H: Ja, negen van de tien keer is het mijn eigen manager.
M: Hoe is het met jouw manager, ziet hij jou dat doen?
H: Ja, hij heet Martin trouwens.
A: Dus Martijn is voor!
H: Martin!
M: Hé, zou heet ik ook.
H: [lacht] Nee, MARTIN!
M: [Rollenspel] Ah, ok. Ik doe ff Martin. Wat is de klus die je wilt doen? Hoe zit Martin er normaal gesproken bij? Beetje autoritair, of ongeïnteresseerd, of heeft ie misschien oogje op je, hoe?
H: [verbaasd}
M: Hi Heidi, fijn dat je even langskomt, vertel, wat wilde je bespreken.
H: [Lacht hard]. Nou ik weet niet hoor of dit….
M: Ik ken je als een fijne en kundige collega Heidi, dus vertel.
H: Ik sta met mijn mond vol tanden, ok nou. Daar ga ik ‘Je hebt aangegeven dat er een nieuw project aankomt naar ons team, en ik wil dat graag doen’
M: Ok, dat is goed. Fijn dat je het wilt doen. Dankjewel!
H: Ja! Zo ging het precies, maar toen kwam er iets tussen…

M: Ok, dan gaan we nu verder met rollenspel. Ik doe Martin! En niet Martijn.
H: Hi Martin, ik heb nu die klus gekregen, maar het lukt niet omdat jij de helft van ons team hebt uitgeleend waardoor ik dat werk moet oppakken. Dus jij moet prioriteiten stellen!
A: [twee duimen omhoog naar Heidi]
M: Nou, dat kan ik nu ff niet doen, over één week, nee over twee krijg je antwoord, ok?
H: En blijft de rest van het werk dan liggen…
A: [handen juichend in de lucht]
M: Mmmmm, daar moet ik over nadenken, kom ik snel op terug.
H: Ok…….

A: Waarom neem je geen initiatief?
H: Dit is precies zoals het altijd gaat….
A: ok, dus dit hoort erbij bij deze club. Hiermee heb je het te doen. Je kent de organisatie toch lang genoeg…… dus een paar jaar hier doormodderen dan maar….helemaal met jouw houding lijkt me dat het beste. [vrolijk] Wel fijn, goede arbeidsvoorwaarden hier, nog maar vijftien jaar tot je pensioen!

M: ok, wat kun je veranderen, wat ga je doen?
H: Ik ga tijd vinden om haar het mobiliteitscentrum te gaan van HR.
A: Dat wordt natuurlijk ook niets, de tijd vinden, jouw halve team is weg, er is veel te veel werk te doen, dus jij kan niet gemist worden en al helemaal geen tijd pakken voor jouzelf om eens rustig naar HR te gaan…
H: [Energiek] Het is me duidelijk! Ik ga volgende week direct naar HR. Zo wil ik niet verder en ga de eerste stap zetten…..!!
M: [handen voor ogen] oh Heidi, doet dat nou niet. Kijk eens hoe veilig je hier zit, je pensioen, en die buitenwereld….meisje toch
H: [Grote lach] Ik ben er echt uit Martin! [schiet in lach] ….ik bedoel Martijn! Dank jullie wel.

Rianne stapt de coachsalon binnen. Goedlachs en fris.

M: Hi Rianne, zo vrolijk komt bijna nooit iemand binnen. Ik kan me niet voorstellen dat jij een probleem hebt, toch?
R: [luide lach] Nou, toch wel. Het is met name mijn controlfreakerigheid.
M: Controlfreakerigheid? Huh? Wat is dat?
R: Nou, ik wil alles heel goed plannen en organiseren.
M: Dat is geen probleem, dat is een gave! Daar heeft iedereen in jouw omgeving baat bij toch? Hoeven zij het niet te doen. Heerlijk!
R:[lacht] Nou, mijn omgeving heeft het lastig met mij hoor!
M: Ja, dat is het precies! Jij hebt geen probleem, maar jouw omgeving!
A: En wees eens ff heel specifiek Rianne, wie zijn dat? Jouw omgeving?
R:[lacht wederom] Om te beginnen mijn partner en kinderen.
A: Ja, dat snap ik, maar je bent nu eenmaal de baas in huis. Dus dat lijkt me logisch, toch?
R: En ook mijn teamleden, ik ben manager van vijftien mensen.
A: Tja, vijftien mensen en één control freak. Klinkt als helse tijden voor die vijftien.
R: Maar ik heb er zélf ook last van! Ik ben dan minder bereikbaar en flexibel.
A: Voor hún, dat maakt voor jou toch niet uit? Zij gedogen jou!
M: Hebben zij wel eens een beter idee dan jij?
R: Een oplossing van anderen? Nou….meestal heb ik gewoon goede ideeën.
M: Precies! Dus jij bent geen control freak, je bent gewoon de beste!
R:[lacht] Oh, wat erg! Dit denk ik soms echt! Beschamend toch?
A: Nee, jij BENT de beste. Dat heeft Lionel Messi ook, die schaamt zich er ook niet voor.
R: [met nadruk] Maar ik wil meer leren loslaten!

M: Waarom in godsnaam? Wel eens gedaan? Levensgevaarlijk! Ik zou het niet doen.
A: Heb je überhaupt ooit iets kunnen loslaten?
R: Ja! Mijn derde kind. Tijdens het zwangersch….
M: Ooohhh wat erg!! Ik denk je noemt bijvoorbeeld iets zakelijks ofzo, maar je hebt je kind LATEN VALLEN!! Oohhh
R: Nee, dat bedoel ik niet. Tijdens het zwangerschapsverlof moest ik natuurlijk mijn werk loslaten.
A: Nou ja zeg, een beetje control freak werkt gewoon door toch? Dus eigenlijk ben je gewoon een soort wannabee control freak!
R: [lacht vrolijk] Het was heerlijk om het los te laten. Echt heerlijk!
A: Nu snap ik het…….jij bent dol op SM!
R: [lacht verbaasd]..hoe bedoel je?
A: Je zegt net dat je het heerlijk vindt om los te laten, ik hoor je alleen maar praten over control, stress en mentale pijn. Jij zoekt iedere dag de mentale pijn op! Mentale SM dus! Heb je ook zo’n pak? En zweep? Spannend hoor.
R: [luide lach] . Nou , ik vond het inderdaad heerlijk om
M: [handen voor oren]. Ik wil dít niet horen Rianne.
R: Nee, heerlijk om het helemaal los te laten tijdens zwangerschapsverlof. Ik had totaal geen zin om weer te beginnen!

A: Ik ben helemaal in de war. Loslaten, zwangerschap, control freak, SM……waarom werk je uberhaupt?
R: [lacht] Goede vraag.!Daar denk ook vaak over na.
M: Is het financieel nodig?
R: Nee.
M: Moet het van je partner?
R: Nee..
A: Je bent gek! Of je bent echt een SM-meesteres. Dat kan ook. Kies maar. Wat is het?
R: Ik ben gék! Maar ook heel goed in mijn werk. En ik heb geleerd financieel onafhankelijk te moeten zijn. Maar ik heb er gewoon teveel stress van.
A: Weet je? Een beetje SM-meesteres geniet daarvan. Ik hoor ook wel eens dat mensen stikken tijdens de SM. Dat kan natuurlijk ook. Dat je doorgaat totdat je een burn-out krijgt of erger.
R: [hapt letterlijk naar adem]..eh nou.
M: Ik wil dat je nu opstaat en op deze stoel gaat zitten!

Rianne staat gedwee op en neemt plaats op de door Martijn aangewezen stoel. We verlagen het tempo. Rianne is een beetje ongemakkelijk. We zijn even stil….Martijn vervolgt.

M: [zacht, aandachtig] Gefeliciteerd Rianne! Je hebt zojuist je ontslag ingediend. Je hoeft over een maand niet meer te werken……….Hoe voelt dat?
R: [hele diepe zucht, zachte lach en zegt enigszins beschaamd]….bevrijdend…wel.
A: Ja, ho eens ff. Je kunt toch niet als huisvrouw verder? Hoe moet het met jouw kwaliteiten en jouw team? Die kun je toch niet alleen laten?
R: Ik ben een keer gescheiden, toen was het wel fijn om financieel onafhankelijk te zijn.
A: Snap ik, grote kans dat het weer gebeurt. Uit onderzoek blijkt dat mensen die gaan scheiden dat heel vaak weer doen. Dus toch maar SM op je werk iedere dag. Iedere dag oefenen met minder lucht. Lekker!
R: En weet je wat het ergste is…..ik heb net een nieuwe baan aangenomen. Over twee maanden zou ik beginnen als…
A: Zou ik beginnen? Ga ik beginnen toch?!
R: [kalm en zelfverzekerd] Maar nu ik op deze stoel zit…..het voelt echt bevrijdend! Ik ga het eerst met mijn partner bespreken, en dan ook met mijn manager…[glimlach] oeps.

Francoise Charton komt de coachsalon binnen. Ze is rond de veertig en zeer stijlvol gekleed. We zijn bij een overheidsorganisatie in het midden van Nederland.

A: Francoise Charton, dat is een prachtige naam. En je ziet er ook zo mooi uit! Ik kan me bijna niet voorstellen, met zo’n mooie naam en dito uiterlijk, dat jij een echt probleem hebt.
F: [grote lach] Ik heb een Franse vader en ben vanaf mijn zestiende in Nederland.
A: [Frans accent] Ohlala……en oe ies het om in Nederlande te verblijven mademoiselle?
F: [lacht] Ik ben madame, getrouwd met Victor, dus geen mademoiselle…..en het bevalt me hier uitstekend moet ik zeggen.
M: Hè jammer. Ik zou zo verliefd op je worden. Maar je bent al bezet dus….
F: [luide lach en oprecht vrolijk]. Ja, ik ben heel gelukkig met Victor!
A: Dus madame Charton, wat is het probleem?
F: Nou, ik mis uitdaging in mijn werk. Het is nogal saai.
A: Je werkt bij hier bij de provincie, bent dus een ambtenaar en dat hoort erbij. Het ís hier saai!
F: Nee! Dat is niet zo! Er werken hartstikke leuke en creatieve mensen hier.
A: Chère Francoise, ik vind het lief dat je het voor je collega’s opneemt. Maar het zijn ambtenaren, grijze truien, suffe schoenen en beige jassen! Je moet hier weg!
F: [lacht] Nee, het is echt leuk hier!
M: Uhhhh Francoise, saai is een Nederlands woord voor niet leuk, suf, duf…..misschien is dat in het Frans iets anders. Maar het klopt niet met wat je zegt!
F: [vrolijk] Leer me niets over de Nederlandse taal, ik weet precies wat ik zeg.
A: Dus wat is nu precies het probleem?
F: Ik vind mijn werk gewoon niet leuk, denk ik….
A: Tijd om te stoppen Francoise. Als je langer doorgaat zul jij je telkens slechter gaan voelen…
F: Tot twee maanden geleden dacht ik dat ook maar…
A: [onderbreekt] Dat noemen we hier in Nederland met de Franse slag! Typisch Frans getrut. Laissez faire….daar komen ongelukken van.
F: Ja, maar ik weet niet wat ik dan wil!
M: Nee, je kunt denk ik ook niets anders toch?
F: Drie maanden geleden heb ik een loopbaantraject gevolgd, hartstikke interessant en leuk om te doen.
A: Laissez faire….niets mee gedaan toch?
F: [fel] Nee! Of wel maar…
A: Is het nou ja of nee, oui of non! Wat heb je er mee gedaan dan?
F: [feller] Nou, ik mis gewoon een stukje uitdaging, het is een beetje saai.
A: Een stukje, een beetje. Is het nou wel of niet! Laisser faire….pfffff. Is het nou saai of niet. Mis je nu uitdaging of niet. Wees eens duidelijk Francoise.
F: [gelaten houding] Ach, ik heb gewoon veel mensen om me heen met succesvollere carrières….
M: [onderbreekt] Carrière is Frans voor loopbaan. Jij spreekt echt alles door elkaar. Wees nu eens helder!
F: [met lach] Hou op! Ik werk drie dagen in de week, heb een heerlijk gezin waar ik tijd voor heb, ben weer begonnen met dansen en sinds drie weken zingen. Dus eigenlijk heb ik het heel goed!
A: Helemaal niet! Ik vind jouw carrière, zeker omdat het een Frans woord is, heel matig. Dus tijd voor een beetje uitdaging en een stukje minder saaiheid! Geen Franse slag, of laissez faire. Actie in de taxi! Dat is een Nederlandse uitdrukking en dat beteke….
F: [onderbreekt fel] Ik weet wel wat dat betekent! Hou es ff op! Nu ik met jullie spreek realiseer ik me ook wel hoe goed ik het heb!………….[zachter] En ik vind het denk ik wel prima zo.
A: Ja ho ff Francoise de la Gilles de la Tourette…
F: [volle lach] hou op!
A: Non, non non, non, non, jouw carrière staat op het spel, je moet nu op zijn Hollands gewoon niet lullen maar poetsen!
F: [haalt diep adem en vertelt rustig]. Mijn beste vriendin én mijn zus hebben allebei een verantwoordelijke baan op hoog niveau, dat triggered me zo nu en dan
M: Triggered, dat is toch geen Frans? Eerder Engels lijk me….
F: [vervolgt] Maar mijn vriendin klaagt over het feit dat ze haar kinderen onvoldoende meemaakt, mijn zus is gescheiden…..dus tja, dat.
A: Maar Francoise! Jij kunt niet achterblijven, kom op, hier zit een ambitieuze vrouw die niet het maximale uit zichzelf haalt! Allez, aan de slag!
F: Nee! Het is echt goed nu! [lacht open] Merci messieurs! Ik voel écht dat het goed is zo, het geeft rust. Ik heb zo veel ruimte voor mijn gezin en hobby’s. Geen stress van mijn baan en wel leuke collega’s. [adrem] En nee Arno, het zijn geen suffe ambtenaren.[volle lach]. Nee echt, het is goed zo.

M: [glimlach, verleidelijke toon] Zeg Francoise….en Victor dan? Kunnen we die niet even vergeten? Pas de problème toch? Ik zie wel mogelijkheden…volgens mij hebben we wel een klik
F: [luide lach] Helaas, chérie ik ben helemaal gelukkig! Dank jullie wel mannen!

Caroline stapt vrolijk en kordaat de coachsalon binnen, we zijn vandaag bij een hogeschool in het westen van het land.

M: Wat is het probleem?
C: Als ik tentamens moet nakijken ervaar ik een ontzettende drempel en ruis op de lijn.
M: Een ontzettende drempel….dat klinkt meer als een Berlijnse Muur.
C: [lacht]. Nou, ik kan er wel over heen maar…
M: Dus je overdrijft nogal toch? En ook ruis op de lijn….dat klinkt toch weer als Berlijn, waar je wordt afgeluisterd door je buurman of die meneer uit de supermarkt. Ben je heel achterdochtig?
C: [lacht wederom]. Nee, niet als Berlijn. Maar ik vind het gewoon lastig om te beoordelen wanneer ik het goed doe.
A: Je bent gewoon onzeker toch? Niet alleen hierover, maar hier zit een zeer onzekere en bange achterdochtige vrouw. En ook een beetje lui volgens mij. Want nakijken is natuurlijk helemaal niets aan toch?
C: Nee, het is niet het leukste. En als het dan gedaan is kan ik weer leven!
M: Dus in de nakijktijd ben je een beetje dood, krijg je geen zuurstof….
C: Nou, niet in mijn hersenen nee, ik vind het gewoon ingewikkeld.
A: Wanneer is het een vijf of een zes?
C: Ja, het hijgt in mijn nek.
M: Even voor mij: een ontzettende drempel, ik kan niet meer leven, het hijgt in mijn nek….[met veel compassie] Lieverd, hoe gaat het met je?
C: [lacht] zo erg is het ook weer niet?
M: Wel! Je moet oppassen vind ik. Slaap je goed? Heb je hartkloppingen?
A: Hier rust Caroline, ze stierf tijdens haar strijd met de toets, de drempel werd te hoog, zuurstof verdween en ze is helaas overleden…
C: [lacht] Hou op! Zo erg is het niet, maar….

A: [staat op, doet dansje en soort rap] Hé studentje, mijn nakijkwerk zit erop, het is een vijf! Je bent gezakt! Je krijgt straf! Ha!
C: [lacht voluit] ….
M: Wat is nou precies het probleem?
C: Ik hik er tegenaan…
A: [hikt] Is dit al HIK, jouw hele nakijk HIK carrière zo?
C: [met glimlach] Ik doe het pas drie jaar.
M: En hoe vinden jouw collega’s het nakijkwerk….hikken zij er ook tegenaan?
C: Ja, de meesten vinden het niet leuk
A: En jij neemt het natuurlijk wel echt serieus toch? Het verschil tussen een zes en zes komma drie is natuurlijk enorm. Jij kunt carrières maken en breken. Stel dat jij het verkeerde cijfer geeft, dan…
C: Ach welnee, zo is het ook weer niet maar….
M: Huh? En de Berlijnse Muur dan, waar is die ineens gebleven….is die gevallen?
C: Ik ben gewoon niet goed in grenzen aangeven.
A: Daar komt de Berlijnse Muur weer…die was wel lekker duidelijk. Zou jij nooit kunnen!

C: Ik twijfel de hele tijd als ik een cijfer geef of ik het wel goed doe, wat zou mijn collega geven, dat soort dingen….
M: Wat zegt jouw leidinggevende? Is die tevreden over jou?
C: [opgelucht] Ja!
M: En jouw studenten?
C: [lachend] Ja, die meestal ook!
A: Ik weet de oplossing Caroline! Je neemt maximaal vijftien minuten per toets, leest er diagonaal door heen en bepaalt het cijfer, altijd hele getallen, geen gepruts met achter de komma. Gewoon duidelijk. Zes of zeven. Overzichtelijk. En als het niet goed is, hoor je het vanzelf. Maar het kost nu veel te veel tijd en inspanning.
C: Ja, klinkt best goed. Maar hoe weet ik dan zeker dat het…..
M: Je weet het natuurlijk nooit zeker, het is een levensgroot risico dat je er naast zit, ze zullen je over de Berlijnse Muur smijten….
C: Nou, dat valt vast wel mee. Over het algemeen weet ik vrij goed of het klopt eigenlijk. Dus jullie hebben wel een punt!
A: Een heel punt of ook nog iets achter de komma!
C: [luide lach] Ja ja, ik snap het. Ik maak het mezelf inderdaad te moeilijk. Ik ga in kortere tijd nakijken, maak het iets luchtiger en geef gewoon duidelijke cijfers. Zes, zesenhalf, zeven….Dus hele of halve punten.
M: Lijkt me geen goed idee, hoe weet je nu of het klopt?
A: Precies, lijkt me heel erg gevaarlijk, ook voor je reputatie en….
C: [onderbreekt met grote lach]. Het is me duidelijk mannen! Ik geef jullie een acht voor deze sessie.

Kees komt de coachsalon binnen. Goed verzorgd, ongeveer vijftig en vrolijke blik.

M: Hi Kees, goed dat je er bent. Wat is het probleem?
K: Mijn vader
M: Oh, gelukkig, niet je moeder.
K: Nee, zij leeft helaas niet meer.
M: Precies. Dus jouw enige overgebleven ouder is het probleem.
A: Dat vind ik eigenlijk wel echt iets voor jou Kees.
K: Wat? Huh?
A: Dat jouw vader het probleem is. Echt iets voor mannen toch?
K: Ik doe het nooit goed, hij ziet me niet staan…
A: Is hij blind dan? Dan is het logisch toch?
K: [met lach] En doof dan ook. Hij ziet en hoort me niet!
M: Arme man. En dan maak jij hém het probleem? Jij moet je schamen man!
A: Precies, een oude man, heeft zijn vrouw al verloren, en nu ook nog zijn zoon…
K: Als het zo doorgaat wel ja! Ik heb alles geprobeerd, maar het is nooit goed genoeg.
A: Ben jij nog niet volwassen Kees? Is hij je nog steeds aan het opvoeden? Misschien is dat wel nodig.
K: Dat denkt hij wel ja…
M: Ben je getrouwd?
K: Geweest…dat wel.
M: Werk?
K: Beetje los vast, maar het lukt wel.
M: Verslavingen?
K: Af en toe beetje drank…
A: Dus jij bent nog niet volwassen, geen vrouw, geen vaste baan en verslaafd…..ik snap wel dat jouw pa je niet vertrouwd!
K: Moet je ff goed luisteren…..ik heb prachtige dingen bereikt! Mooie projecten gedraaid, prachtige relatie met mijn kinderen en heel succesvol zakelijk geweest, maar hij ziet het niet, zegt er niets over, negeert me….ik voel me soms een kleuter. Het is mooi geweest.
M: Wat heb jij allemaal gedaan om het duidelijk te maken?
K: [fel, geëmotioneerd] Ik ben vaak het gesprek aan gegaan, heb duidelijkheid gevraagd, heb hem met van alles geholpen, zelfs een vader en zoon weekend geïntroduceerd. Speciaal voor hem echt bijzondere cadeaus gekocht. Maar niets…helemaal niets krijg ik terug!
A: [guitig, raakt Kees aan] Snap ik wel….als dit alles is?! Hij is waarschijnlijk rond de zeventig of zo….maar je had hem mee kunnen nemen naar New York, relatietherapie voorstellen, met hem naar Champions League finale, wat voor een waardeloze zoon ben jij en samen naar de …..
K: [Kijkt ons aan, glimlacht, berust en zegt traag] Ik begrijp het….. ik kan hem natuurlijk niet veranderen [stilte]

K: Ik probeer mijn hele leven zijn waardering te krijgen, ik doe er van alles voor zoals jullie horen….en ik wil gewoon goedkeuring ofzo. En daar ben ik zo ongelooflijk hard mee bezig, maar hij is wie zoals hij is, hij ziet het niet of laat het niet blijken….het is oké…

A: [schrikt en staat op] Het is oké?!! De man die jou helemaal niet ziet, niets van zich laat horen terwijl jij hem op alle manieren probeert duidelijk te maken. Wat een verschrikkelijke vader. Het is niet oké!! Hij moet goedkeuring geven!!

K: [kijkt met een droevige glimlach naar Arno]. Nee jongens, het is oké! Ik ben vijftig, hij drie en zeventig en ik verander hem niet meer….Ik stop ermee, hij doet ongetwijfeld ook zijn best…..ik zie hoeveel energie en frustratie het me kost. Ik laat het los.